Amrita

«Τώρα, καθώς διαβάζω ξανά αυτό το μυθιστόρημα αντιλαμβάνονται πόσο απλοϊκό είναι, και νιώθω το πρόσωπό μου να κοκκινίζει».
Τα πιο πάνω τα γράφει η Γιοσιμότο στον επίλογο της αμερικανικής έκδοσης αυτού του βιβλίου και δικαιώνει την «εικόνα» που είχα φτιάξει μέσα μου για κείνη, ότι είναι δηλαδή μια απλή και ταπεινή συγγραφέας. Ποιος έλληνας συνάδελφός της θα τολμούσε να ομολογήσει δημόσια κάτι τέτοιο; Και ποιος έλληνας εκδότης θα δημοσίευε μια τέτοια ομολογία; Αλλά, είπαμε, άλλοι άνθρωποι, άλλα ήθη.
Ωστόσο, το ανά χείρας μυθιστόρημα δεν είναι ακριβώς τόσο «μέτριο» όσο θέλει να το παρουσιάσει η συγγραφέας. Η ιστορία με την οποία καταπιάνεται είναι μια ιστορία πικρή και γλυκιά, και μιλά όπως πάντα για το θάνατο και την απώλεια: για το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, για την απώλεια της μνήμης της αφηγήτριας, για το θάνατο της χαράς και τις προσπάθειες για επαναφορά στη ζωή.
Τα πρόσωπα που αποτελούν τους βασικούς πρωταγωνιστές μοιάζουν βγαλμένα από κάποιο παραμύθι, και το μεταφυσικό (ή αν κάποιοι το προτιμούν έτσι, ο μαγικός ρεαλισμός) είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Μια γυναίκα που μπορεί να νιώσει τα πιο ασυνήθιστα πράγματα και το τραγούδι της οποίας ξεσηκώνει ακόμη και τις ψυχές των νεκρών. Ένας αλμπίνος που έφτασε στο κατώφλι του θανάτου κι επέστρεψε στη ζωή έχοντας αποκτήσει τρομαχτικές ψυχικές ικανότητες. Ένα παιδί, που μπορεί και ταξιδεύει με τα μέσα μάτια του στο χώρο συνομιλώντας με κάποιους που βρίσκονται πολύ μακριά, που μπορεί να προβλέψει ακόμη και την καταστροφή. Ένας παράξενος συγγραφέας που φαίνεται να βαδίζει ανάλαφρα και ξέγνοιαστα στη ζωή, αλλά που μπορεί επίσης να καταλάβει τον κάθε άνθρωπο και τις ανάγκες του, που μπορεί να κάνει φίλους πολύ εύκολα, που και τα πιο απίστευτα πράγματα του φαίνονται φυσιολογικά. Και τέλος μια νέα γυναίκα, που μετά από ένα ατύχημα έχασε τη μνήμη της, και τώρα προσπαθεί να σταθεί ξανά στο πόδια της και ν’ αρχίσει μια καινούρια ζωή – μια ζωή, ωστόσο, που θα τη στοιχειώνουν τα φαντάσματα, τόσο της νεκρής αδελφής της -που είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε όλους τους πιο πάνω- όσο και κάποια άλλα, άγνωστα.
Σαν ένα μεγάλο ταξίδι είναι αυτό το βιβλίο. Ένα ταξίδι στις ψυχές, στις πληγές, στην ομορφιά του κόσμου και τον τρόμο, και στις αναμνήσεις. Ένα ταξίδι συναρπαστικό, οι περιγραφές του οποίου μοιάζουν σχεδόν προφορικές, σαν κάποιου μύθου. Σε τίποτα δε διαφέρει το φανταστικό απ’ το αληθινό σ’ ετούτη την αφήγηση. Το ένα συμπληρώνει το άλλο. Το ένα δε θα μπορούσε να υπάρξει δίχως το άλλο.
Η γραφή της Γιοσιμότο φαντάζει όντως απλοϊκή, αλλά δεν είναι. Είναι άμεση. Με λόγια απλά, δίχως μεγάλες αναλύσεις κι αμπελοφιλοσοφίες μας μιλά για τις αλήθειες των ηρώων της, για τα βάσανά τους, για τη λαχτάρα τους για αγάπη και επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Το «Άμριτα» είναι μια ιστορία σαν ψίθυρος, σαν ένα παραμύθι που το αφηγείται η γιαγιά σε όλη την οικογένεια, μπροστά από το τζάκι το χειμώνα. Κι αυτή η ιστορία θα μπορούσε να προέλθει μόνο από μια συγγραφέα της ανατολής, αφού αυτές (κι αυτοί) της Δύσης επιμένουν να ξεχνάνε ότι η ζωή είναι απλή και την αναλύουν συνεχώς, κάνοντάς την έτσι πολύπλοκη.
Το δικό μου Δεκάρι της χρονιάς (κι ας κυκλοφόρησε πριν μια δεκαπενταετία).